Chuối ngọt, mềm và mịn, được mọi người ở mọi lứa tuổi yêu thích.
Tuy nhiên, sau khi ăn chúng trong nhiều thập kỷ, tôi không biết rằng chuối thực sự chứa phóng xạ!
Nhiều người nghĩ đến chụp CT, rò rỉ hạt nhân và vụ nổ bom nguyên tử: bức xạ gây ung thư, vậy ăn chuối có thể gây ung thư không?
Sự thật về “chuối có chứa phóng xạ” là gì? Trong thế giới ngày nay, khi mọi người rất sợ bức xạ, chúng ta vẫn có thể ăn chuối chứ?
Tại sao chuối lại có phóng xạ?
Bản chất của bức xạ là sự truyền năng lượng, thường có thể chia thành bức xạ ion hóa và bức xạ không ion hóa.
Bức xạ có năng lượng đủ cao để ion hóa các nguyên tử được gọi là bức xạ ion hóa, bao gồm chụp CT, bức xạ hạt nhân, v.v.; Bức xạ năng lượng thấp không thể ion hóa các nguyên tử được gọi là bức xạ không ion hóa, bao gồm sóng vô tuyến, sóng vi ba, v.v.
Hình 1 Phổ và tính chất của sóng điện từ (Nguồn: Wikipedia)
Lý do khiến hầu hết mọi người sợ bức xạ chủ yếu là do tác hại của bức xạ ion hóa.
Vì các tế bào tạo nên cơ thể chúng ta về cơ bản được cấu thành từ các nguyên tử, nên khi chúng nhận được bức xạ năng lượng cao, các electron trong nguyên tử sẽ bị tấn công và rời khỏi nguyên tử, khiến nguyên tử mang điện tích dương. Cấu trúc vật chất của tế bào sẽ thay đổi, từ đó gây tổn hại đến cơ thể, gây ung thư, gây vô sinh, thậm chí gây dị tật và tử vong cho thai nhi. Do đó, bức xạ ion hóa cực kỳ có hại cho cơ thể con người.
Vậy chuối phát ra loại bức xạ nào? Bức xạ trong chuối đến từ đâu?
Chuối có chứa bức xạ, và đó là bức xạ ion hóa đáng sợ. Nhưng không cần phải hoảng sợ, vì bất kỳ tuyên bố nào về sự nguy hiểm của bức xạ mà không xem xét đến liều lượng đều là phi khoa học.
Tính bức xạ của chuối có liên quan đến hàm lượng kali.
Kali có nhiều trong tự nhiên dưới dạng muối và cũng là một trong những thành phần quan trọng của mô cơ và thần kinh ở người. Nếu cơ thể con người thiếu kali sẽ dẫn đến một loạt các vấn đề như nhịp tim không đều và nhanh, điện tâm đồ bất thường, thậm chí là ngừng tim.
Kali vô hại. Nó không những không liên quan gì đến bức xạ mà còn rất quan trọng đối với cơ thể con người.
Nhưng kali còn có một nguyên tố khác là kali-40 (40K), đây là một đồng vị của kali và có tính phóng xạ. Đây là một trong những nguồn bức xạ hạt nhân tự nhiên chính đối với cơ thể con người, điều đó có nghĩa là kali-40 sẽ gây ra bức xạ ion hóa.
Bức xạ trong chuối xuất phát từ nguyên tố phóng xạ kali-40. Vì chuối là loại trái cây tương đối giàu kali nên hàm lượng kali-40 trong chuối cũng tương đối cao.
Vậy chuối phát ra bao nhiêu bức xạ?
Một quả chuối phát ra bao nhiêu bức xạ?
Đây là câu trả lời trực tiếp: Lượng kali-40 trong chuối chỉ như bụi so với lượng bức xạ có thể gây ung thư.
Mọi người thường sử dụng "liều lượng tương đương chuối" để mô tả lượng bức xạ, nghĩa là đo lượng bức xạ nhận được bằng cách sử dụng đơn vị tương đương với "số lượng chuối bạn ăn".
Khi chúng ta ăn một quả chuối, liều bức xạ ion hóa bổ sung mà chúng ta hấp thụ vào là khoảng 0,0778 microsievert (một đơn vị tính liều phóng xạ). So sánh sau đây cho thấy liều lượng này rất nhỏ:
Một lần chụp CT ngực tương đương với 70.000 quả chuối;
Mức phơi nhiễm bức xạ tối đa cho phép của một nhà máy điện hạt nhân ra môi trường xung quanh tương đương với 2.500 quả chuối mỗi năm và liều gây chết người tương đương với 35 triệu quả chuối, nghĩa là một người sẽ cần phải ăn 35 triệu quả chuối.
Hơn nữa, quá trình trao đổi chất của chúng ta sẽ kiểm soát hàm lượng kali trong cơ thể. Ngay cả khi chúng ta ăn chuối, lượng kali dư thừa cũng sẽ được đào thải ra khỏi cơ thể, do đó bạn có thể yên tâm ăn chuối.
Những bức xạ nào khác tồn tại xung quanh chúng ta?
Bức xạ có mặt ở hầu hết mọi nơi trong cuộc sống của chúng ta. Bức xạ không ion hóa bao gồm: các sản phẩm điện tử hoặc thiết bị gia dụng mà chúng ta tiếp xúc, bao gồm điện thoại di động, máy tính, tivi, lò vi sóng, đèn pin, v.v.; cũng như thiết bị phát thanh và truyền thông, dây điện cao thế và máy biến áp, v.v.
Năng lượng của bức xạ này rất thấp và về cơ bản là vô hại đối với cơ thể con người, vì vậy không cần phải lo lắng.
Các bức xạ ion hóa phổ biến mà chúng ta thường gặp bao gồm: máy quét an ninh tàu điện ngầm, kiểm tra bằng tia X, chụp CT, v.v.
Cả chụp X-quang và chụp CT đều sử dụng tia X, là bức xạ ion hóa, do đó, không nên thực hiện hai xét nghiệm này quá thường xuyên và bạn cần trao đổi với bác sĩ trước khi chụp.
Máy quét an ninh tàu điện ngầm cũng sử dụng tia X để kiểm tra các vật thể, nhưng liều bức xạ nhỏ hơn nhiều so với máy X-quang dùng để chẩn đoán y tế, do đó không cần phải lo lắng về việc ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Nhưng nếu bạn thực sự bận tâm thì khi đi qua máy quét an ninh, đừng đưa tay vào máy quét để lấy túi chỉ vì sự tiện lợi nhất thời.
Ngoài ra, cần đặc biệt chú ý đến thuốc lá vì nó chứa các nguyên tố phóng xạ như polonium-210 và chì-210. Hút thuốc có hại cho sức khỏe của bạn và tác hại mà nó gây ra còn lớn hơn nhiều so với những gì chuối có thể gây ra.
Kết luận
Tất cả các tuyên bố về mối nguy hiểm của bức xạ mà không xem xét đến liều lượng
Tất cả đều không khoa học
Chuối có chứa chất phóng xạ
Nhưng bức xạ rất nhỏ
Bức xạ từ thuốc lá còn nghiêm trọng hơn.
Đối với bức xạ khác
Cần phải có sự phân tích hợp lý
Đừng hoảng sợ một cách mù quáng
Các chuyên gia trong bài viết này:
Tiến sĩ Trương Hiểu Thiên, Khoa Vật lý, Đại học Bắc Hàng
Liao Jie, Tiến sĩ, Khoa Kỹ thuật Y sinh, Đại học Beihang
